Οι Βουλευτικές Εκλογές στις 28 Ιουνίου 1981

Μετά τις πρώτες εκλογές του 1976, συνεχίζεται η διαμόρφωση του κομματικού σκηνικού με τη δημιουργία νέων σχηματισμών. Ταυτόχρονα αρχίζουν φαινόμενα που θα γίνουν βασικό, διαχρονικό χαρακτηριστικό της πολιτικής και κομματικής ζωής: Διαρκείς διασπάσεις κομμάτων, αποχωρήσεις στελεχών, νέοι σχηματισμοί από διαφωνούντες ή προσχώρηση τους σε άλλα κόμματα, και συγχωνεύσεις. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο κατακερματισμός πολιτικών δυνάμεων και η διευκόλυνση της Τουρκίας να έχει ακόμα μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή της κοινότητας, πέρα από τον έλεγχο μέσω του στρατού και της οικονομίας.

Η μεταφορά μεγάλου αριθμού, δεκάδων χιλιάδων, εποίκων από διάφορες περιοχές της Ανατολίας και της Μαύρης Θάλασσας, σε κοινότητα που αριθμούσε περίπου 100,000 πληθυσμό αρχίζει να δημιουργεί διάφορα προβλήματα: Εγκληματικότητα και δυσκολίες προσαρμογής των νεοφερμένων στη νοοτροπία και τις συνήθειες της Τουρκοκυπριακής κοινότητας προκαλούν έντονες αντιδράσεις. Ο μετριοπαθής Fazıl Küçük, αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, δημοσίευσε στην εφημερίδα του, Halkin Sesi, το 1978, έντονα επικριτικά σχόλια για την κατάσταση. “Πάρτε τους πίσω”!, έγραψε για τους έποικους. Αυτό, και άλλα φαινόμενα αποτελούν την αφετηρία ενός βαθμού απομυθοποίησης της κατάστασης που προέκυψε, με την ‘απελευθέρωση’ των Τουρκοκυπρίων, με την εισβολή από τον τουρκικό στρατό.

Το 1979 σημειώνεται η πρώτη διάσπαση στο κυρίαρχο Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP,  με την αποχώρηση πέντε βουλευτών του, οι οποίοι προχωρούν σε ίδρυση του Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος –  Demokratik Halk Parti (DHP). Με ηγέτη τον Nejat Konuk, το νέο κόμμα ενισχύεται το 1981, όταν προσχωρεί σε αυτό το Λαϊκιστικό Κόμμα – HP, το οποίο είχε απομείνει με έναν βουλευτή. Ο δεύτερος βουλευτής του είχε αποχωρήσει και εντάχθηκε στο Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP, νωρίτερα, το 1977.

Η εγκατάσταση στο βόρειο τμήμα της Κύπρου δεκάδων χιλιάδων εποίκων από την Τουρκία και η απόδοση σε αυτούς πολιτικών δικαιωμάτων δημιούργησε τις προϋποθέσεις για δημιουργία οργανωμένων σχημάτων που να τους εκπροσωπεί. Στον τέλος του 1976, απόστρατοι Τούρκοι αξιωματικοί ίδρυσαν το Κόμμα Τουρκικής Ενότητας – Türk Birliği Partisi (TBP), το οποίο θεωρήθηκε η κυπριακή έκδοση του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης – Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) της Τουρκίας.

Στις εκλογές του 1981, απέναντι στο συντηρητικό Κόμμα Εθνικής Ενότητας και τα αριστερά Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP και Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP, παρατάσσονται το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα – Demokratik Halk Parti (DHP) και το Κόμμα Τουρκικής Ενότητας – Turk Birlik Partisi (TBP). Δυο μικροί σχηματισμοί, το Κόμμα Εθνικού Στόχου – Milli Hedef Parti (MHP) και το Κόμμα Κοινωνικής Δικαιοσύνης – Sosyal Adalet Partisi (SAP) παρουσιάζουν υποψηφίους μόνο στην επαρχία Αμμοχώστου.

Η διάσπαση που υπέστη το κόμμα, αλλά και το γενικότερο κλίμα σχετικής απογοήτευσης σε μερικές ομάδες του πληθυσμού, σε συνδυασμό επίσης με τον ανταγωνισμό του κόμματος των εποίκων για την ψήφο της συγκεκριμένης ομάδας, οδήγησαν σε μείωση της επιρροής του Κόμματος Εθνικής Ενότητας – UBP και απώλεια της απόλυτης πλειοψηφίας. Με ποσοστό 42,5%, που κατανέμεται ομοιόμορφα στις επαρχίες, προηγείται του Κόμματος Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP, το οποίο αύξησε κατά 42% την επιρροή του από 20% σε 28,5%. Στην επαρχία Κερύνειας διπλασίασε το μερίδιο που είχε πάρει το 1976, από 17% σε 34.4%. Το Τουρκικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα – CTP πέτυχε μικρότερη αύξηση, κατά 16,7%. Το Κόμμα Τουρκικής Ενότητας – TBP περιορίστηκε σε ποσοστό 5,51%, με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό (10,2%) στην επαρχία Αμμοχώστου όπου υπάρχει μεγαλύτερη συγκέντρωση εποίκων.  Οι αποσχισθέντες από το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP, το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (DHP) εξασφάλισε 8,1%, ενώ τα δυο μικρά σχήματα SAP και MHP πήραν λιγότερο από 0,15% των ψήφων το καθένα.

Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανομή της ψήφου κατά ομάδα κοινοτήτων. Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας παρουσιάζει μεγαλύτερη επιρροή στις παραδοσιακές κοινότητες Τουρκοκυπρίων, στις κοινότητες με Τουρκοκύπριους από τον νότο και στην πόλη της Λευκωσίας. Ο ανταγωνισμός του κόμματος των εποίκων, το οποίο πήρε 15,6% και 30,6% σε κοινότητες με πλειοψηφία ή αμιγή πληθυσμό εποίκων, αφαίρεσε αρκετές ψήφους από το ΚΕΕ – UBP, που παρέμεινε μεταξύ 35 – 40% σε αυτές.

Το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP παρουσιάζει επίσης τα πιο ψηλά ποσοστά του στις ίδιες ομάδες κοινοτήτων με το ΚΕΕ, ενώ στις κοινότητες με αμιγή πληθυσμό εποίκων περιορίζεται σε 17,2%. Εκεί που Τουρκοκύπριοι από το νότο πλειοψηφούν έναντι των εποίκων (ομάδα 2-10%) παίρνει διπλάσιο ποσοστό (34.1%). Το Τουρκικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εμφανίζει ανομοιομορφία ποσοστών, με το πιο υψηλό στην πόλη της Αμμοχώστου (20%), στη συνέχεια σε κοινότητες με Τουρκοκύπριους από το νότο (18%), ενώ στην πόλη της Λευκωσίας περιορίζεται σε 14,2%. Σε κοινότητες εποίκων, παραμένει καθηλωμένο σε 4,8%. Ανομοιομορφία επιρροής παρουσιάζει και το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα – DHP, με καλύτερη επίδοση στην πόλη της Λευκωσίας (11.7%) και στις κοινότητες εποίκων (9,1 – 10,9%). Το μικρότερο ποσοστό του εμφανίζει στην πόλη της Αμμοχώστου (4,7%) όπου παρατηρείται ισχυρός ανταγωνισμός όλων των άλλων κομμάτων.

Είναι αξιοσημείωτη η κατανομή της ψήφου των εποίκων, με ιδιαίτερη προτίμηση προς το ΚΕΕ – UBP, μετά στο TBP που θεωρείται πως τους εκπροσωπεί, ενώ 22% εκδηλώνουν προτίμηση προς τα δυο αριστερά κόμματα TKP και CTP. Συνολικά, το κόμμα των εποίκων συγκεντρώνει λιγότερο από 40% της ψήφου της ομάδας αυτής.

Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ο αριθμός ψηφοφόρων στις κοινότητες με πλειοψηφία ή αμιγή πληθυσμό εποίκων αυξήθηκε σε πέντε χρόνια κατά 50%, από 5.900 σε 7.300, ενδεικτικό της μαζικής πολιτογράφησης τους από το καθεστώς.