Τα γεγονότα του 1974 και οι μετακινήσεις πληθυσμών, βίαιες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επέφεραν την φυγή 160-170.000 Ελληνοκυπρίων κατοίκων του βόρειου τμήματος του νησιού και περί των 42,000 Τουρκοκυπρίων από τα νότια, με κατεύθυνση το «άλλο» τμήμα.
Μετά την πρώτη συμφωνημένη μετακίνηση Τουρκοκυπρίων γυναικοπαίδων, από την Τόχνη, τον Σεπτέμβριο του 1974, ακολούθησαν δυο μεγάλες μετακινήσεις τον Ιανουάριο του 1975 και τον Σεπτέμβριο του 1975. Στην πρώτη, 9390 Τουρκοκύπριοι που είχαν βρει προστασία μέσα στις αγγλικές βάσεις, στο Παραμάλι, μεταφέρθηκαν μέσω Τουρκίας στο βορρά. Οι εναπομείναντες περίπου 8,000 σε διάφορα χωριά, κυρίως της Πάφου, μεταφέρθηκαν στο βορρά μετά τη συμφωνία Κληρίδη – Ντενκτάς, γνωστή ως της Τρίτης Βιέννης, τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο του 1975.
Ήδη, από το 1964, οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες άρχισαν να θέτουν τις δομές αυτόνομης διοίκησης της κοινότητας. Στις 29, 30 Δεκεμβρίου 1967 ανακήρυξαν την Προσωρινή Αυτόνομη Τουρκοκυπριακή Διοίκηση, με επόμενο βήμα το Τουρκικό Ομόσπονδο Κράτος της Κύπρου, στις 13 Φεβρουαρίου 1975. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου ενέκριναν το σύνταγμα της νέας οντότητας σε δημοψήφισμα. Με τα πιο πάνω, αρχίζει η οργάνωση κομματικής ζωής. Στην μόνη μέχρι τότε, οργανωμένη πολιτική δύναμη, το αριστερό Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – Cumhuriyetçi Turk Partisi (CTP), το οποίο ιδρύθηκε το 1970, με ηγέτη τον Ahmet Mithat Berberoğlu, προστίθενται ακόμα τρία κόμματα: Ο Alper Orhon ιδρύει το Λαϊκιστικό Κόμμα – Halkçı Parti (HK), ο Alpay Durduran το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) και ο ηγέτης της κοινότητας, Rauf Denktaş, ιδρύει το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – Ulusal Birlik Partisi (UBP).
Απέναντι στην μονοκρατορία του Rauf Denktaş και των συντηρητικών δυνάμεων, κάτω από ένα σύστημα έκτακτης ανάγκης μέχρι το 1974 και πλήρους ελέγχου από τον Τουρκικό Στρατό μετά το καλοκαίρι του 1974, αντιπαρατάσσονταν τρία κόμματα με αριστερή και κεντρο-αριστερή ιδεολογία. Φυσικά, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης ενσάρκωνε το όνειρο σημαντικής μερίδας της κοινότητας, η οποία, αφού επιβίωσε για μια δεκαετία μέσα από ανασφάλειας και σκληρές συνθήκες, ένιωθε πως βρήκε τη γη της επαγγελίας.
Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP κερδίζει απόλυτη πλειοψηφία, με 53.7%, με δεύτερο το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP (20%), ενώ το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP και το Λαϊκιστικό Κόμμα – HP ακολουθούν με διαφορά μιας μονάδας μεταξύ τους (12,9% έναντι 11,9%). Η πρώτη εκλογή της κοινότητας σημαδεύεται από αποχή λίγο μεγαλύτερη από 25%, με τις πόλεις της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου να έχουν το πιο ψηλό ποσοστό, με 31,9% και 31,2%. Το πιο χαμηλό ποσοστό αποχής έχουν κοινότητες με αμιγή πληθυσμό εποίκων (16,4%), σε περίπου ίδιο ποσοστό κοινότητες Τουρκοκυπρίων από το νότο (16,6%) και κοινότητες με πλειοψηφία εποίκων έναντι Τουρκοκυπρίων από το νότο (21%).
Εξετάζοντας την κατανομή της ψήφου κατά ομάδα κοινοτήτων διαπιστώνουμε τα πιο κάτω:
Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP εξασφαλίζει απόλυτη πλειοψηφία σε όλες τις ομάδες κοινοτήτων, με συντριπτικά ποσοστά σε κοινότητες με πλειοψηφία ή με αμιγή πληθυσμό εποίκων (64,7% και 71,9%). Το χαμηλότερο ποσοστό του σημειώνεται στην πόλη της Λευκωσίας, με 43,5%, δηλαδή 10 μονάδες χαμηλότερα από τη γενική επίδοση του.
Από τα άλλα κόμματα, ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίδοση του Κόμματος Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP, το οποίο, παρά τη σύντομη παρουσία του στη ζωή της κοινότητας κερδίζει 20%, με πιο ψηλό ποσοστό, 24%, σε κοινότητες στις οποίες Τουρκοκύπριοι από το νότο είναι σε ίσους αριθμούς με τους νεοφερμένους από την Τουρκία εποίκους. Παρά τα χαμηλότερα ποσοστά του σε κοινότητες με πλειοψηφία ή με αμιγή πληθυσμό εποίκων, η επίδοση του (12,8% και 13,9%) δεν είναι αμελητέα. Το πρώτο, ιστορικά, Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP, είχε το πιο χαμηλό ποσοστό του στις αμιγείς κοινότητες εποίκων (4,4%), και το πιο ψηλό στις πόλεις Λευκωσίας και Αμμοχώστου, και στις κοινότητες με πλειοψηφία εποίκων. Σε ότι αφορά το Λαϊκιστικό Κόμμα, παρουσιάζει το πιο ψηλό ποσοστό του στην πόλη της Λευκωσίας, 19%, δηλαδή επτά μονάδες πιο ψηλά από το γενικό ποσοστό του, ενώ στις κοινότητες με πλειοψηφία εποίκων καθηλώνεται στο 6,4%.
Παρατηρούμε πως οι παραδοσιακά Τουρκοκυπριακές κοινότητες, εκτός πόλεως Λευκωσίας κατανέμουν την ψήφο τους σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με τη συνολική ψήφο.