Το Σχέδιο Αννάν και επενέργειες του

Το Νοέμβριο 2002 κατατίθεται από τον ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών σχέδιο για λύση του Κυπριακού, το Σχέδιο Αννάν. Οι σχεδιασμοί για τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2003 αναστάλθηκαν ή και ανατράπηκαν ενώ το θέμα λύσης του Κυπριακού κυριαρχεί στην προεκλογική εκστρατεία που υπήρξε αρκετά σύντομη. Ο Γλαύκος Κληρίδης διεκδικεί ‘σύντομη θητεία για να λύσει το κυπριακό’. Εκτός από τον Τάσσο Παπαδόπουλο, τον οποίο υποστηρίζουν ΔΗΚΟ, ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ και Οικολόγοι, και τον Νίκο Κουτσού των Νέων Οριζόντων, είχε αντίπαλο τον Γενικό Εισαγγελέα του, Αλέκο Μαρκίδη, τον οποίον υποστηρίζουν σημαντικά στελέχη του ΔΗΣΥ. Το 38,8% που εξασφαλίζει ο Κληρίδης δεν είναι αρκετό να αποτρέψει την εκλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου από τον πρώτο γύρο, με 51,1%.

Τον Απρίλιο 2004, διεξάγονται τα δημοψηφίσματα για το σχέδιο Αννάν, στην 5η, τελική εκδοχή του. Οι Τουρκοκύπριοι το υπερψηφίζουν με 65%, ενώ οι Ελληνοκύπριοι το απορρίπτουν με 76%, ακολουθώντας τις θέσεις των ΔΗΚΟ, ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ, Οικολόγων-Περιβαλλοντιστών και Νέων Οριζόντων. Εναντίον του σχεδίου τάχθηκαν επίσης βασικά στελέχη του ΔΗΣΥ που είχαν διαχωρίσει τη θέση τους από την ηγεσία του κόμματος.

Στις πρώτες εκλογές για ανάδειξη των βουλευτών της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 13 Ιουνίου 2004, αναδεικνύεται νικητής με 28,2% και δυο έδρες ο ΔΗΣΥ, παρά την πολυ-διάσπαση του εξαιτίας εσωτερικών διαφωνιών για το δημοψήφισμα. Ακολουθεί το ΑΚΕΛ με 27,9% και δυο έδρες, το ΔΗΚΟ με 17,1% και μια έδρα. Η έκτη έδρα κατακτήθηκε με διαφορά μόνο 37 ψήφων από ένα προσωρινό σχήμα, Για την Ευρώπη, απέναντι στην ΕΔΕΚ. Το σχήμα συναποτελούσαν στελέχη του ΔΗΣΥ και άλλοι που αντετίθεντο στο σχέδιο Αννάν.

Στις βουλευτικές εκλογές τον Μάιο 2006, ανακτούν μέρος των απωλειών τους το ΔΗΚΟ, με 17,8% και η ΕΔΕΚ με 8,9%. Κερδισμένο είναι το νέο σχήμα, ΕΥΡΩΚΟ, το οποίο δημιουργήθηκε από τους Νέους Ορίζοντες και στελέχη του ΔΗΣΥ. Πήρε 5,6% και τέσσερις έδρες στη Βουλή, ενώ οι Οικολόγοι διατήρησαν το 2% και μια έδρα. Οι απώλειες για τα δυο μεγάλα κόμματα ήταν τελικά μικρότερες από όσο άφηνε να διαφανεί η κρίση μετά το δημοψήφισμα. Το ΑΚΕΛ πήρε 31,1% και ο ΔΗΣΥ 30,3%, παρά το ότι από τις τάξεις του είχαν δημιουργηθεί άλλα τρία κόμματα.

Οι προεδρικές του Φεβρουαρίου 2008 φέρουν αντιμέτωπους τον απερχόμενο Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο και τον Δημήτρη Χριστόφια, Γενικό Γραμματέα του ΑΚΕΛ, μετά την αποχώρηση του κόμματος από τη συγκυβέρνηση, τον Ιούλιο του 2007. Η εκλογή υπήρξε αμφίρροπη, ο Τάσσος Παπαδόπουλος που φαινόταν να προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις αποκλείστηκε. Στο δεύτερο γύρο, ο Δημήτρης Χριστόφιας, με την υποστήριξη του ΔΗΚΟ, κέρδισε την εκλογή με 53,8% απέναντι στον υποψήφιο του ΔΗΣΥ, Γιαννάκη Κασουλίδη.

Στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Μάιο 2009, ο ΔΗΣΥ με 35,7% και το ΑΚΕΛ με 34,9% αναδεικνύουν από δυο βουλευτές, ενώ το ΔΗΚΟ με 12,3% και η ΕΔΕΚ με 9,9% από ένα.

Οι βουλευτικές εκλογές του 2011 αναδεικνύουν έντονα την αύξηση της αποχής, τάση που είχε διαφανεί από το 2006. Από 11% αυξάνεται σχεδόν στο διπλάσιο, σε 21,3%. Τα δυο μεγάλα κόμματα αυξάνουν τα ποσοστά τους, με τον ΔΗΣΥ στο 34,3% και το ΑΚΕΛ στο 32,7%, η ΕΔΕΚ παραμένει στο 8,9%, ενώ το ΔΗΚΟ και το ΕΥΡΩΚΟ υφίστανται απώλεια δύο μονάδων, στο 15,7% και 3,9% αντίστοιχα. Μικρή αύξηση πετυχαίνουν οι Οικολόγοι, με 2,2%, διατηρώντας τη μια έδρα.

Ο Δημήτρης Χριστόφιας τερματίζει άδοξα την προεδρία του τον Φεβρουάριο 2013, ως ο πρώτος πρόεδρος που δεν επαναδιεκδικεί το ύπατο αξίωμα. Στη θέση του προκρίνεται η υποψηφιότητα του Σταύρου Μαλά, ο οποίος τίθεται αντιμέτωπος με τον Γιώργο Λιλλίκα, υποψήφιο της ΕΔΕΚ με υποστήριξη από ορισμένα στελέχη του ΔΗΚΟ, και τον Νίκο Αναστασιάδη, υποψήφιο του ΔΗΣΥ και της ηγεσίας του ΔΗΚΟ. Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ κερδίζει στον δεύτερο γύρο την προεδρία απέναντι στον υποψήφιο του ΑΚΕΛ, με 57,5%.

Στις ευρωεκλογές του 2014, η αποχή συνεχίζει να σημειώνει μεγάλη αύξηση, τάση που είχε διαφανεί από τις προηγούμενες αντίστοιχες αναμετρήσεις. Για πρώτη φορά φτάνει το 56%, ενώ μεταβάλλονται και οι συσχετισμοί κομματικής επιρροής. Ο ΔΗΣΥ εξασφαλίζει 37,8%, το ΑΚΕΛ καθηλώνεται 11 σχεδόν μονάδες πιο κάτω, στο 27%, το ΔΗΚΟ στο 10,8% και η συμμαχία ΕΔΕΚ-Οικολόγων στο 7,7%. Σημαντική επιτυχία, χωρίς εκλογή βουλευτή, σημείωσε η νεοσύστατη Συμμαχία Πολιτών του Γιώργου Λιλλίκα με 6,8%. Νέο στοιχείο στις ευρωεκλογές ήταν η συμμετοχή σε αυτές των Τουρκοκυπρίων που διαμένουν στις κατεχόμενες περιοχές. Η προσέλευση στις κάλπες υπήρξε πενιχρή.

Ανατροπές σε ότι αφορά τους συσχετισμούς δυνάμεων σημειώνονται επίσης στις βουλευτικές του 2016, με την είσοδο στη Βουλή οκτώ κομμάτων. Η αύξηση του εκλογικού ορίου από 1,8% σε 3,6%, με πρόταση που κατέθεσε ο ΔΗΣΥ και στήριξε το ΑΚΕΛ με επιδίωξη να αποκλείσουν τα μικρά κόμματα, δεν πέτυχε. Αντίθετα, φαίνεται πως προκάλεσε αντίδραση των εκλογέων που απείχαν σε μεγάλο ποσοστό, αλλά και υπερψήφισαν μικρά κόμματα. Ανάμεσα σε αυτά, το ακροδεξιό ΕΛΑΜ που κέρδισε δυο έδρες. Τα τέσσερα μεγάλα κόμματα υπέστησαν σημαντικές απώλειες σε ψήφους και ποσοστά. Πρώτος αναδείχθηκε ο ΔΗΣΥ με 30,7%, ακολούθησε το ΑΚΕΛ με 25,7%, το ΔΗΚΟ με 14,5%, η ΕΔΕΚ με 6,2%, η Συμμαχία Πολιτών με 6%, η Αλληλεγγύη με 5,2%, οι Οικολόγοι με 4,8% και το ΕΛΑΜ με 3,7%.

Ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης επαναδιεκδίκησε εκλογή το 2018, έχοντας απέναντί του για δεύτερη φορά τον Σταύρο Μαλά, υποψήφιο του ΑΚΕΛ και τον Γιώργο Λιλλίκα  της Συμμαχίας Πολιτών. Νέο πρόσωπο στις προεδρικές, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος, που υποστηρίχθηκε από την ΕΔΕΚ, την Αλληλεγγύη και τους Οικολόγους. Με 25,7% απέτυχε να προκριθεί στον δεύτερο γύρο και ο Νίκος Αναστασιάδης (35,5%) αντιμετώπισε τον Σταύρο Μαλά, κερδίζοντας την επανεκλογή του με 56%. Για πρώτη φορά, τα κόμματα που απέτυχαν στον πρώτο γύρο απέφυγαν να συνταχθούν με ένα των υποψηφίων του δευτέρου γύρου. Σημαντικό επίσης στοιχείο ήταν η μεγάλη αύξηση της αποχής και σε προεδρικές εκλογές, φτάνοντας στο 28%.

Στις εκλογές για τους αντιπροσώπους της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 26 Μαΐου 2019, σημειώνεται σημαντική απώλεια ψήφων για το ΔΗΣΥ, που περιορίζεται σε 29%, ενώ ακολουθούν, το ΑΚΕΛ με ποσοστό 27,5%, το ΔΗΚΟ με 13,8% και η ΕΔΕΚ με 10,6%. Αναδεικνύονται ανά δύο βουλευτές από τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ και ανά ένας από το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ. Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο – ΕΛΑΜ το οποίο φερόταν σε δημοσκοπήσεις να πετυχαίνει είσοδο του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αύξησε τα ποσοστά του σε 8,25%, αλλά υπερκεράστηκε από την ΕΔΕΚ, ενώ η συνεργασία Οικολόγων με τη Συμμαχία Πολιτών περιορίστηκαν σε 3,3%. Η νεοσύστατη ΔΗΠΑ από μέλη που αποχώρησαν από το ΔΗΚΟ, πέτυχε 3,8%, ενώ το Κίνημα Γιασεμί με αποκλειστικά Τουρκοκύπριος υποψήφιους περιορίστηκε σε 1,7%. Στις εκλογές, για πρώτη φορά αναδεικνύεται σε αξίωμα μέσω της ψήφου Τουρκοκύπριος πολίτης της Δημοκρατίας, ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, με το ΑΚΕΛ.