Εκλογικό σύστημα

Το εκλογικό σύστημα διαφέρει ανάλογα με το είδος της εκλογής.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας διεξάγεται καθολική ψηφοφορία με βάση το απόλυτο πλειοψηφικό σύστημα. Εκλέγεται ο υποψήφιος ο οποίος θα εξασφαλίσει πέραν του 50% των έγκυρων ψήφων. Αν ουδείς υποψήφιος πετύχει αυτό το ποσοστό, διεξάγεται επαναληπτική εκλογή επτά μέρες μετά. Μετέχουν σε αυτή οι υποψήφιοι που κατέλαβαν τις δυο πρώτες θέσεις σε αριθμό ψήφων.

Η εκλογή των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων γίνεται με βάση σύστημα το οποίο καθορίζεται με νομοθεσία. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα επανειλημμένων αλλαγών συστήματος. Από το σύστημα απλής πλειοψηφίας του 1960, με δυνατότητα του ψηφοφόρου να επιλέγει υποψηφίους από διαφορετικά κόμματα, έγινε μετάβαση το 1980 σε σύστημα ενισχυμένης αναλογικής με πολύ ψηλό εκλογικό όριο, ενώ το 1995 ψηφίστηκε σύστημα απλής αναλογικής με εκλογικό όριο 1/56 (περίπου 1,8%) των έγκυρων ψήφων. Το όριο αυξήθηκε σε 3,6% το 2015. Ο ψηφοφόρος έχει την επιλογή να ψηφίσει κόμμα ή/και να δώσει σταυρό προτίμησης σε υποψηφίους ενός κόμματος μόνο. Ο αριθμός σταυρών προτίμησης προκύπτει από τη διαίρεση των εδρών σε μια εκλογική περιφέρεια δια τέσσερα με στρογγυλοποίηση προς τα πάνω σε περίπτωση που υπάρχει υπόλοιπο.

Στις εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης, για τα μέλη των δημοτικών συμβουλίων και τα μέλη των κοινοτικών συμβουλίων, εφαρμόζεται σύστημα απλής αναλογικής, χωρίς οποιοδήποτε όριο. Εφαρμόζονται διατάξεις ανάλογες με αυτές των βουλευτικών εκλογών για σταυρούς προτίμησης, κατανομή εδρών και άλλα στοιχεία. Οι δήμαρχοι και οι πρόεδροι κοινοτήτων εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία στο δήμο /κοινότητα τους και απλή πλειοψηφία. Εκλέγεται ο υποψήφιος ο οποίος εξασφαλίζει το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων.

Τα έξι μέλη που εκπροσωπούν την Κύπρο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκλέγονται σε καθολική ψηφοφορία με βάση σύστημα απλής αναλογικής. Με βάση τροποποίηση του σχετικού νόμου, από το 2014 μετέχουν στην εκλογή, με δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι, οι Τουρκοκύπριοι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας που διαμένουν στην περιοχή της Κύπρου που κατέχεται από τον Τουρκικό Στρατό. Το εκλογικό μέτρο παραμένει στο 1,8%, ενώ δίνεται η δυνατότητα σε ανεξάρτητους υποψηφίους ή συνδυασμό ανεξαρτήτων υποψηφίων να μετάσχουν στη δεύτερη φάση κατανομής εδρών.

Εκλογικά δικαιώματα

Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για τα αξιώματα του προέδρου της Δημοκρατίας και για μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων ορίζεται στο Σύνταγμα. Το δικαίωμα του εκλέγειν αποκτάται με τη συμπλήρωση του 21ου έτους του πολίτη, σύμφωνα με το άρθρο 63. Το σχετικό άρθρο τροποποιήθηκε το 1996 και ορίζεται ως ηλικία απόκτησης εκλογικού δικαιώματος το 18ο έτος. Αυτό ισχύει σήμερα για όλες τις εκλογές, Προεδρικές, Βουλευτικές, τοπικής αυτοδιοίκησης και Ευρωεκλογών.

Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι διαφοροποιείται ανάλογα με το αξίωμα που διεκδικεί ο υποψήφιος. Με βάση το Σύνταγμα, για υποψηφιότητα για το αξίωμα του Προέδρου απαιτείται ο υποψήφιος να έχει συμπληρώσει το 35ο έτος του και για μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων το 25ο έτος. Στο αξίωμα του δημάρχου, του Προέδρου Κοινότητας ή μέλους σε δημοτικό συμβούλιο ή κοινοτικό συμβούλιο μπορεί να εκλεγεί πολίτης που έχει συμπληρώσει το 21ο έτος ηλικίας, ενώ το ίδιο ισχύει επίσης για μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.