Οι Αναπληρωματικές Βουλευτικές Εκλογές στις 13 Οκτωβρίου 1991

Η άρνηση των κομμάτων Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμματα – CTP και Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP να αποδεχθούν τα αποτελέσματα των εκλογών του 1990 άφησαν 12 από τις 50 έδρες κενές. Καταγγέλλοντας επεμβάσεις της Τουρκίας στη διαδικασία των εκλογών, απείχαν από τις εργασίες του νέου σώματος, το οποίο λειτούργησε με ελλιπή σύνθεση, για περίοδο ενός και μισού περίπου χρόνου.

Για να τερματισθεί η ανωμαλία που προέκυψε, πραγματοποιήθηκαν εκλογές με στόχο να πληρωθούν οι έδρες που παρέμειναν κενές. Τα δυο αριστερά κόμματα αρνήθηκαν να μετάσχουν στη διαδικασία. Όμως, απέναντι στο Κόμμα Εθνική Ενότητας – UBP παρατάχθηκαν το Κόμμα της Αναγέννησης, των Εποίκων – YDP, πρώην σύμμαχος των δυο κομμάτων που τήρησαν αποχή, και το Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα – SDP. Ο εκ των ηγετών του τελευταίου Raif Rauf Denktaş φονεύθηκε το 1985 σε περίεργο οδικό δυστύχημα, όταν το όχημα του συγκρούστηκε με όχημα του τουρκικού στρατού. Το κενό που προέκυψε έδωσε ευκαιρία για δημιουργία νέων κομμάτων, τα οποία δοκίμασαν  να καταλάβουν τις 12 έδρες.

Το Κόμμα Εθνικιστικής Δικαιοσύνης – Milliyetçi Adalet Parti (MAP) ιδρύθηκε από τον Zorlu Tore, το 1991. Προέκυψε μέσα από το Σύνδεσμο Εθνικιστικής Σκέψης, με θέσεις εθνικιστικές, για αναγνώριση χωριστού κράτους, εναντίον ομοσπονδιακής λύσης. Το Κόμμα Ενότητα Κυριαρχία – Birlik Egemenlik Partisi (BEP) ιδρύθηκε το 1990 από τον Arif Salih Kırdağ. Ήταν προσωποπαγές σχήμα, χωρίς τα χαρακτηριστικά κόμματος. Τέλος, το Κόμμα Ελευθέρων Δημοκρατών – Hür Demokrat Parti (HDP) ιδρύθηκε από τον Ismet Kotak, επίσης, το 1990 και είχε επίσης εθνικιστική ιδεολογία. Παρά τη σύντομη ζωή τους, τα κόμματα αυτά ήλπιζαν να κερδίσουν ψήφους λόγω του κενού που δημιουργήθηκε από την απουσία των ΡΤΚ – CTP και ΚΚΑ – TKP.

Παρά την αποχή δυο κομμάτων με σημαντική επιρροή, τα δυο τρίτα (67%) των εκλογέων προσήλθαν στις κάλπες, έναντι 91,5% το 1990. Είναι όμως άξιο προσοχής πως πάνω από 22% όσων ψήφισαν επέλεξαν να ρίξουν άκυρη ψήφο, ενώ ενάμισυ χρόνο πριν, τα άκυρα ήταν μόνο 2,7%. Δηλαδή, 48% του εκλογικού σώματος επέλεξε να απέχει από την εκλογή ή να ακυρώσει την ψήφο του. Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας εξασφάλισε τα δυο τρίτα των ψήφων, ενώ το Κόμμα Αναγέννησης, των εποίκων – YDP, πήρε 9,8%. Μπορεί να θεωρηθεί έκπληξη η επίδοση του νεοσυσταθέντος Κόμματος Ελευθέρων Δημοκρατών. Εξασφάλισε 13,9% των ψήφων.

Το Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα – SDP και το Κόμμα Εθνικιστικής Δικαιοσύνης – MAP πήραν 3,8% και 3,7% αντίστοιχα, ενώ το Κόμμα Ενότητα – Κυριαρχία – BEP περιορίστηκε σε 1,8 των ψήφων.

Εξετάζοντας την κατανομή της ψήφου στις πόλεις και τις ομάδες κοινοτήτων, παρατηρούμε τα πιο κάτω:

Τα μεγέθη της αποχής (32,9%) και των άκυρων ψήφων (22,1%) ήταν μεγαλύτερα στις πόλεις της Λευκωσίας (37,4% και 25,8%) και της Αμμοχώστου (35% και 25%) και στις παραδοσιακές κοινότητες Τουρκοκυπρίων (33,2% και 20,3%). Είναι επίσης αξιοσημείωτο πως το ποσοστό αποχής ήταν χαμηλότερο σε κοινότητες με αμιγή πληθυσμό εποίκων (27%) και στις κοινότητες με Τουρκοκυπρίους από το νότο (26,9%). Εντυπωσιακή διαφορά παρουσιάζουν τα ποσοστά άκυρων ψήφων. Ενώ το γενικό ποσοστό ήταν 22,1%, στις κοινότητες με αμιγή πληθυσμό εποίκων ήταν μόνο 9,3%, ενώ σε κοινότητες με πλειοψηφία εποίκων ανήλθε σε 17,3%. Στην προηγούμενη εκλογή, του Μαΐου 1990, οι διαφορές σε ποσοστά αποχής και άκυρων ψήφων σε κοινότητες εποίκων και άλλες ομάδες πληθυσμού ήταν ελάχιστες.

Αναφορικά με την κατανομή της ψήφου, το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP εξασφάλισε τα πιο ψηλά ποσοστά του στις κοινότητες με τουρκοκυπριακό πληθυσμό, στις παραδοσιακές με 75,6% και σε αυτές με εκτοπισθέντες από το νότο με 76,2%, δέκα μονάδες πάνω από το γενικό ποσοστό του κόμματος. Παρατηρείται ισχυρός ανταγωνισμός για τις ψήφους των εποίκων, κατά πρώτο λόγο από το Κόμμα Αναγέννησης, των εποίκων – YDP και σε σημαντικό επίσης βαθμό από το Κόμμα Ελευθέρων Δημοκρατών – HDP. Σε κοινότητες με αμιγή πληθυσμό εποίκων, το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP ισοψηφεί με το Κόμμα της Αναγέννησης (40,5% έναντι 38,9%), ενώ εκεί που οι έποικοι είναι πλειοψηφία απέναντι σε Τουρκοκυπρίους από το νότο (ομάδα 20-30%), πλειοψηφεί με 56% έναντι 26%. Το Κόμμα Ελευθέρων Δημοκρατών – HDP εξασφάλισε 15,3% στην πρώτη ομάδα πιο πάνω και 11,9% στη δεύτερη.

Η καλύτερη επίδοση του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος – SDP, διπλάσια από το γενικό ποσοστό του, παρατηρείται στη Λευκωσία (7,2%), ενώ, παρομοίως, το Κόμμα Εθνικιστικής Δικαιοσύνης – MAP έλαβε 6,9% σε κοινότητες με Τουρκοκυπρίους από το νότο.