Οι Βουλευτικές Εκλογές στις 9 Μαΐου 1990

Το σκηνικό για τις εκλογές του 1990 είχε τη μορφή μονομαχίας μεταξύ του κόμματος εξουσίας και του Rauf Denktaş απέναντι σε συνασπισμό από τα άλλα κόμματα και τον κοινό υποψήφιο τους, τον İsmail Bozkurt. Απέναντι στο Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP αντιπαρατάχθηκαν τέσσερα κόμματα, τα οποία συνασπίστηκαν στο Κόμμα Δημοκρατικού Αγώνα – Demokratik Mücadele Parti – DMP. Ήταν το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP, το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP, το κόμμα της Αναγέννησης – YDP, των εποίκων, και το Κόμμα Λαϊκής Προόδου – Atılımcı Halk Partisi – AHP. Το Κόμμα Λαϊκής Προόδου – AHP προέκυψε από συνένωση του Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος – DHP  και του Κόμματος Κοινοτικής Προόδου – TAP to 1985.

Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας ακολούθησε πορεία μειούμενης επιρροής από το 1976 μέχρι το 1985, με τελευταία επίδοση του 36,8% των ψήφων. Με αυτά τα δεδομένα δημιουργούνταν λογικές ελπίδες στα συνασπισμένα κόμματα να αναδειχθούν νικητές. Φυσικά, γνωρίζουμε πως οι συνασπισμοί κομμάτων δεν επιτυγχάνουν κατ’ ανάγκη να αθροίζουν τα ποσοστά τους. Αν καταφέρουν να δημιουργήσουν δυναμική, μπορεί να υπερβούν το άθροισμα της ισχύος που είχαν, ενώ, σε πλείστες περιπτώσεις, αδυνατούν να συσπειρώσουν όλους τους ψηφοφόρους τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το Κόμμα Δημοκρατικού Αγώνα – DMP συνένωνε δυνάμεις με αποκλίνουσες ιδεολογικές βάσεις, αλλά και διαφορετικές κοινωνικές ομάδες.

Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP και το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP είχαν αριστερή και κεντροαριστερή ιδεολογία και πρόγραμμα, με βασικό ακροατήριο Τουρκοκυπρίους. Η απήχηση τους στις κοινότητες εποίκων από την Τουρκία ήταν πολύ περιορισμένη. Το Κόμμα της Αναγέννησης, των εποίκων, είχε πάρει 8,8% το 1985, με ποσοστό 48% σε αμιγείς κοινότητες εποίκων και κάπως χαμηλότερα ποσοστά εκεί που είναι πλειοψηφία ή μειοψηφούν. Βασικό ερώτημα παρέμενε κατά πόσο θα μπορούσαν να ακολουθήσουν ένα συνασπισμό με κύρια δύναμη δυο αριστερά κόμματα. Η τέταρτη δύναμη, το Κόμμα Λαϊκής Προόδου ήταν συνιστώσα δυο κομμάτων με δεξιές συντηρητικές αξίες, που βρίσκονταν σε αντίθεση προς τα δυο αριστερά κόμματα, που ήσαν οι ισχυροί συντελεστές του συνασπισμού.

Στην αναμέτρηση μετείχε επίσης ένα νέο σχήμα, το Κόμμα Νέα Κύπρος – Yeni Kıbrıs Partisi (YKP), το οποίο ίδρυσε ο Alpay Durduran το 1989. Πρώτος ηγέτης του Κόμματος Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP, ο Durduran αποβλήθηκε από το κόμμα λόγω διαφωνιών.

Παρά τη φαινομενική υπεροχή των δυνάμεων του συνασπισμού απέναντι στο κυρίαρχο κόμμα, το Κόμμα Δημοκρατικού Αγώνα – DMP περιορίστηκε σε 44,5%. Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP εξασφάλισε πλειοψηφία με 54,6% των ψήφων και μερίδιο 68% των εδρών. Με βάση αλλαγή που είχε επιφέρει στον εκλογικό νόμο, το πρώτο κόμμα στις εκλογές λάμβανε 10 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 40 κατανέμονταν αναλογικά. Με αυτή τη ρύθμιση, το ΚΕΕ αύξησε τις έδρες του από 26 σε 36. Το νέο κόμμα του Durduran YKP καθηλώθηκε σε ποσοστό μικρότερο της μονάδας, σε 0.8%. Ενδιαφέρον στοιχείο υπήρξε η μεγάλη κινητοποίηση, με το ποσοστό συμμετοχής να αγγίζει το 91,5%, το υψηλότερο σε όλες τις εκλογές.

Εξετάζοντας τα στοιχεία της αναμέτρησης με βάση τις ομάδες κοινοτήτων, διαπιστώνουμε πως το πιο ψηλό ποσοστό αποχής σημειώθηκε στις πόλεις, στην Αμμόχωστο (10,4%) και στη Λευκωσία (9,9%) και το πιο χαμηλό στις κοινότητες Τουρκοκυπρίων, στις παραδοσιακές (6,9%) και σε αυτές με πληθυσμό που μετακινήθηκε από τον νότο (6,7%).

Στην κατανομή της ψήφου, παρατηρούμε πως το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP εξασφάλισε τα πιο ψηλά ποσοστά (πάνω από 58%) στην πόλη της Λευκωσίας και στις κοινότητες Τουρκοκυπρίων. Πήρε απόλυτη πλειοψηφία στις δυο πόλεις και σε όλες τις ομάδες κοινοτήτων, εκτός από τις αμιγείς με πληθυσμό εποίκων. Χάρη στην επιρροή του Κόμματος Αναγέννησης – YDP, των εποίκων, ο συνασπισμός εξασφάλισε πλειοψηφία σε μόνο αυτή την ομάδα κοινοτήτων, οι οποίες, όμως, είχαν μόνο 5% του εκλογικού σώματος.

Η αναμέτρηση έγινε αφετηρία πολιτικής αναταραχής για τα επόμενα τρία χρόνια. Τα δυο αριστερά κόμματα τους συνασπισμού, το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης – TKP και το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP αντέδρασαν στο αποτέλεσμα προβάλλοντας ισχυρισμούς για παρεμβάσεις της Τουρκίας στην εκλογική διαδικασία. Αυτές επηρέασαν το αποτέλεσμα, το οποίο δεν αποδέχονταν. Απέσυραν τους 12 από τους 16 βουλευτές που είχαν εκλεγεί από το συνασπισμό και ανήκαν σε αυτά, αρνούμενα να πάρουν θέση στο νεοεκλεγέν σώμα.

Η ανώμαλη κατάσταση συνεχίστηκε μέχρι τον επόμενο χρόνο, όταν προκηρύχθηκαν εκλογές για αναπλήρωση των κενών θέσεων (13 Οκτωβρίου 1991). Τα δυο αριστερά κόμματα αρνήθηκαν να μετάσχουν στην νέα αναμέτρηση, και το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP αναμετρήθηκε με μικρά κόμματα. Κατέλαβε και τις 12 έδρες ανεβάζοντας το σύνολο του σε 46 από 50.