Οι Βουλευτικές Εκλογές στις 12 Δεκεμβρίου 1993

Τα αποτελέσματα των πρόωρων εκλογών του Οκτωβρίου 1991 δεν έλυσαν τα προβλήματα που προκλήθηκαν από την άρνηση της αντιπολίτευσης να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαΐου 1990, με το επιχείρημα πως η παρέμβαση της Τουρκίας στην εκλογική διαδικασία αλλοίωσε το αποτέλεσμα. Τα συνασπισμένα κόμματα της αντιπολίτευσης, που εκ πρώτης όψεως είχαν πλειοψηφία ψήφων, έλαβαν το 1990 μόνο 44,5%, με το κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP να εξασφαλίζει το 54,65% και 34 από τις 50 έδρες. Αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις ενδιάμεσες εκλογές του 1991 και το UBP έγινε παντοδύναμο με 45 έδρες.

Εκτός από τη ρήξη μεταξύ του κυβερνώντος UBP και των αριστερών κομμάτων, όπου τα τελευταία ζητούσαν να διεξαχθούν νέες εκλογές επειδή η σύνθεση του κοινοβουλίου δεν ήταν αντιπροσωπευτική, ξεκίνησε πιο σοβαρή διαμάχη μεταξύ του Rauf Denktaş, προέδρου του μη αναγνωρισμένου διεθνώς κράτους και του πρωθυπουργού του Derviş Eroğlu. Αυτό οδήγησε σε διάσπαση του Κόμματος Εθνικής Ενότητας – UBP, με τους διαφωνούντες να σχηματίζουν τον Ιούλιο του 1992 το Δημοκρατικό Κόμμα, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου. Ο Serdar Denktaş, γιος του Rauf, ήταν μεταξύ των διαφωνούντων. Η αντιπολίτευση, συμπεριλαμβανομένων των αριστερών κομμάτων, ο Rauf Denktaş και η Άγκυρα ζήτησαν επίσης νέες εκλογές, αλλά ο Eroğlu επέμεινε να τους αγνοεί μέχρι τον Αύγουστο του 1993, όταν, σε μια συνάντηση με δημοσιογράφους που είχε προσκαλέσει από την Τουρκία, ανακοίνωσε ότι θα διεξαχθούν εκλογές στα τέλη Νοεμβρίου 1993. Η απόφαση του μπορεί να αποδοθεί επίσης σε πιέσεις από την Άγκυρα, η οποία τερμάτισε τη ροή οικονομικής βοήθειας προκαλώντας προβλήματα στη δυνατότητα πληρωμής μισθών και διασφάλιση της ολοκλήρωσης έργων ή της έναρξης νέων εργασιών.

Ο Rauf Denktaş τάχθηκε στο πλευρό του Δημοκρατικού Κόμματος και ανακοίνωσε ότι θα μπορούσε να είναι στο ψηφοδέλτιο του, αλλά σύμφωνα με γνωμάτευση δεν θα μπορούσε να το κάνει αν δεν παραιτείτο από το αξίωμά του.

Στα τέλη Σεπτεμβρίου 1993 το Δημοκρατικό Κόμμα αποχώρησε από το Κοινοβούλιο, το οποίο παρέμενε αποκλειστικά στα χέρια του UBP. Ο Eroğlu κατέθεσε νομοσχέδιο για την τροποποίηση (ξανά) του εκλογικού νόμου, προκειμένου να πριμοδοτείται το πρώτο κόμμα με περισσότερες έδρες σε περίπτωση που το ποσοστό του ήταν πάνω από 36%. Παρά το γεγονός ότι αρνήθηκε να υπογράψει παρόμοιο νόμο που είχε ψηφιστεί στο παρελθόν, αυτή τη φορά, ο Rauf Denktaş τον υπέγραψε και οι εκλογές διεξήχθησαν στις 6 Δεκεμβρίου 1993.

Τα κόμματα που συμμετείχαν στις εκλογές ήταν τα ακόλουθα:

Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP, παραδοσιακή δεξιά εθνικιστική πολιτική δύναμη με στενές σχέσεις με την Τουρκία, με επικεφαλής τον Derviş Eroğlu από τον Δεκέμβριο του 1993. Κυριαρχούσε στην πολιτική και, δεδομένου ότι ήταν ήδη στην εξουσία, η επιρροή του επεκτεινόταν σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων εποίκων στην Κύπρο. Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP, το παλαιότερο κόμμα, που ιδρύθηκε το 1970, με επικεφαλής τον Özker Özgür, ένα παραδοσιακό αριστερό κόμμα που στις αρχές του 1990 είχε προσπαθήσει να προβάλει ένα σοσιαλδημοκρατικό πρόσωπο. Το Δημοκρατικό Κόμμα, με τους αποχωρήσαντες από το Κόμμα Εθνικής Ενότητας – UBP, στην πραγματικότητα δεν είχε σημαντικές ιδεολογικές ή άλλες διαφορές με το UBP. Στερείτο, ωστόσο, την οργανωτική ισχ’ύ που διέθετε το UBP, αλλά μπορούσε να βασιστεί στην επιρροή του Ραούφ Ντενκτάς σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού και των ελίτ. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα – Sosyal Demokrat Partisi (SDP), που ιδρύθηκε από τον Raif Denktaş, γιο του Rauf που σκοτώθηκε σε τροχαίο ατύχημα, και το Κόμμα Αναγέννησης – Yeni Doğuş Partisi (YDP), το κόμμα των εποίκων από την Τουρκία, το οποίο συγχωνεύτηκε με το Δημοκρατικό Κόμμα. Το Κοινοτικό Κόμμα Απελευθέρωσης – Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) με τον Mustafa Akinci, τρεις φορές δήμαρχο Λευκωσίας, το Κόμμα της Νέας Κύπρου – Yeni Kıbrıs Partisi με τον Alpay Durduran, ο οποίος ήταν αρχικά αρχηγός του TKP, το Κόμμα Εθνικού Αγώνα – Milli Mucadelle Partisi (MMP) και το Κόμμα Ενότητα Κυριαρχία – BEP συμπλήρωναν το φάσμα διεκδικητών της ψήφου.

Χαρακτηριστικό των εκλογών της 6ης Δεκεμβρίου 1993 που προκαλεί έκπληξη ήταν η διαφορά μεταξύ του αριθμού των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων και του αριθμού εκείνων που ψήφισαν. Σε 355 από τα 455 εκλογικά κέντρα ο αριθμός των ψήφων υπερβαίνει εκείνον των ψηφοφόρων που καταγράφηκαν στην ειδική απογραφή που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου. Τα αποτελέσματα της απογραφής δημοσιεύτηκαν στην καθημερινή Kıbrıs τον Νοέμβριο του 1993 ανά εκλογικό κέντρο και η σύγκριση αφήνει ένα συνολικό πλεόνασμα που φτάνει τις 2797 ψήφους, σχεδόν 3% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Αν λάβουμε υπόψη την αναπλήρωση λόγω αποχής, η διαφορά γίνεται πολύ μεγαλύτερη. Σημειώνεται ότι δημοσιεύματα του Τύπου υποστήριξαν ότι οι αρχές έσπευσαν να χορηγήσουν υπηκοότητα και δικαίωμα ψήφου σε υπηκόους της Τουρκίας σε μια προσπάθεια να αυξήσουν το ποσοστό ψήφου τους. Η απειλή που προερχόταν από τους αποχωρήσαντες που ίδρυσαν το Δημοκρατικό Κόμμα ήταν ένας από τους λόγους για αυτήν την κίνηση.

Τα αποτελέσματα βρήκαν το UBP και το DP σχεδόν ισόπαλα με το μερίδιο του πρώτου στο 29,85%, να προηγείται κατά 0,65 ποσοστιαίες μονάδες. Η συμμετοχή έφτασε το 93% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, η οποία ήταν η υψηλότερη από το 1976. Ήταν επίσης 1,4 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη από το 1990, όταν οι συνασπισμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης αντιμετώπισαν το UBP. Οι άκυρες ψήφοι ήταν 5%, διπλάσιο ποσοστό από το 1990, κατά μία μονάδα υψηλότερο από το 1985 (4%), αλλά χαμηλότερο από το 1976 (7,9%) και το 1981 (8,8%).

Όσον αφορά στην κομματική επιρροή, το Δημοκρατικό Κόμμα εξασφάλισε περισσότερες από τις μισές ψήφους σε κοινότητες με πληθυσμό αποκλειστικά εποίκων (50,41%) ακολουθούμενο από σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό (36,69%) στην ομάδα όπου πλειοψηφούν οι έποικοι έναντι Τουρκοκυπρίων που είχαν μετακινηθεί από το νότιο τμήμα της Κύπρου. Το Δημοκρατικό Κόμμα προηγείτο επίσης του UBP με τρεις και τέσσερις μονάδες στις πόλεις της Λευκωσίας (31,38%) και της Αμμοχώστου (32,28%). Αντίθετα, το UBP προηγείτο στις παραδοσιακά τουρκοκυπριακές κοινότητες (32,85%) και στις ομάδες όπου Τουρκοκύπριοι που είχαν μετακινηθεί από το Νότο ήταν πλειοψηφία ή μοναδική ομάδα κατοίκων (27% – 34,12%). Το Δημοκρατικό Κόμμα ήταν από 2,5 έως 10 μονάδες πίσω. Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα – CTP προηγήθηκε και των δύο κομμάτων σε κοινότητες με πλειοψηφία Τουρκοκυπρίων από τον νότο (30,40%) έναντι 24,54% για το Δημοκρατικό Κόμμα και 26,96% για το UBP. Σε αυτό συνέβαλαν το αποτέλεσμα στη Μόρφου, όπου το CTP είχε περίπου 50% περισσότερες ψήφους από κάθε έναν από τους αντιπάλους του, και στην Κερύνεια, όπου ήταν ελαφρώς μπροστά από το Δημοκρατικό Κόμμα και σε μεγάλο βαθμό από το UBP. Τα παραπάνω συμβάλλουν στο προβάδισμα του CTP στην αντίστοιχη ομάδα κοινοτήτων. Οι ψήφοι που εξασφάλισαν τα αριστερά κόμματα CTP και TKP μεταξύ των εποίκων ήταν πενιχρές, 10,54% και 5,84% στις κοινότητες αποκλειστικά εποίκων και 19,06% και 7,52% όπου αποτελούσαν την πλειοψηφία. Αντίθετα, τα δύο συντηρητικά κόμματα μαζί με το εθνικιστικό Κόμμα Εθνικού Αγώνα – MMP εξασφάλισαν περισσότερο από το 85% των ψήφων στις κοινότητες εποίκων.

Τα αποτελέσματα άφησαν ανοιχτή την πόρτα για συνασπισμούς, είτε μεταξύ UBP και DP είτε ενός εξ αυτών με το CTP. Τελικά το τελευταίο έγινε για πρώτη φορά στην ιστορία του κυβερνητικός εταίρος, μετέχοντας στην εξουσία με το DP, μέχρι τον Αύγουστο του 1996. Αυτό σηματοδότησε επίσης την έναρξη κίνησης για μεταρρυθμίσεις στο κύριο αριστερό κόμμα, την παλαιότερη οργανωμένη πολιτική δύναμη της τουρκοκυπριακής κοινότητας.